Drugi sezon badań archeologicznych przed wejściem do Jaskini Kroczyckiej

Tegoroczne badania wykopaliskowe miały miejsce w lipcu i były kontynuacją podjętych przed rokiem prac. Koncentrowały się one na rozpoznaniu pradziejowego osadnictwa w bezpośrednim otoczeniu jaskini oraz na podjęciu badań paleośrodowiskowych tego niezwykle ważnego stanowiska archeologicznego. Prace realizowane z ramienia Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego były w ramach projektu pracy doktorskiej Tomasza Wagnera, dotyczącego rozpoznania dynamiki przemian osadniczych w okresie rzymskim i okresie wędrówek ludów na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej oraz projektu grantowego Joanny Jędrysik w ramach przyznanego jej Diamentowego Grantu. Tegoroczne prace mogły być również finansowane dzięki tym funduszom grantowym.{jcomments on}

Pierwszym elementem aktualnych badań było przeprowadzenie rozpoznania geofizycznego obszaru otoczenia jaskini. W tym celu wykonano badania elektrooporowe i geomagnetyczne zarówno wnętrza, jak i przylegającego do jaskini obszaru. Ustalenia poczynione w toku tych prac pozwoliły na określenie planu ochrony i charakteru przyszłych prac we wnętrzu jaskini oraz wytyczenie wykopów w miejscach anomalii poza jaskinią, które mogły wskazywać na istnienie obiektów archeologicznych. Dwa wykopy wytyczone na podstawie wskazanych anomalii, na skale nad jaskinią i w dolince u podnóża jaskini, przyniosły jednak negatywny wynik. Trzeci z wykopów otwarto bezpośrednio przed wejściem do jaskini na tarasie jaskiniowym. Dowiązywał się on do zeszłorocznego sondażu. Wyniki prac wykopaliskowych przyniosły znaczące rezultaty w postaci występowania w tym miejscu już wcześniej poświadczonych zabytków trzech poziomów osadniczych oraz pewnego rodzaju zaskoczenie o którym mowa będzie poniżej. Najstarszy z nich reprezentowany jest jedynie szczątkowo przed drobne i bardzo nieliczne zabytki krzemienne łączone ze schyłkowym paleolitem. Kolejny, niezwykle interesujący i istotny, wiązać należy z osadnictwem kultury łużyckiej z okresu halsztackiego. Na zabytki niewątpliwie łączone z tym okresem składają się fragmenty charakterystycznej ceramiki. Podkreślić należy, że poziom osadniczy związany z kulturą łużycką przed Jaskinią Kroczycką jest jednym z nielicznych stanowisk tej kultury na całej Jurze występującym w kontekście jaskiniowym. Trzeci poziom osadniczy uchwycony w wykopie związany jest z kulturą przeworską u schyłku jej trwania, tj. w okresie wędrówek ludów. Znalezione liczne fragmenty naczyń ceramicznych lepionych ręcznie i wykonanych przy użyciu koła garncarskiego oraz kolejne przęśliki należą do zestawu zabytków tej jednostki kulturowej. Najpewniej z tym właśnie okresem łączyć należy także odkryte w tym roku kości ludzkie. Charakter występowania kości ludzkich w Jaskini Kroczyckiej, jak i innych stanowiskach jaskiniowych Jury u schyłku okresu rzymskiego i w okresie wędrówek ludów wciąż stanowi niemałą zagadkę. Czwarty uchwycony poziom kulturowy przed jaskinią jest zupełną nowością i zaskoczeniem, świadczy bowiem o odwiedzaniu tego terenu w późnym średniowieczu, co poświadczają fragmenty co najmniej dwóch naczyń. W wykopie na tarasie jaskiniowym udało się również zadokumentować ślady XX-wiecznej działalności szpaciarskiej, gdyż znaleziono tu metalowe kliny i ślady po bezwybuchowym materiale kruszącym.

Równolegle do prowadzonych prac wykopaliskowych przed jaskinią we wnętrzu odbywała się dokumentacja jaskini, która ma posłużyć do lepszego zaplanowania przyszłych prac wykopaliskowych oraz stworzenia planu ochrony tego stanowiska. Pracami we wnętrzu jaskini kierował dr Łukasz Czyżewski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Poza badaniami archeologicznymi wykonano także rozpoznanie paleośrodowiskowe otoczenia jaskini, które z pewnością przyczyni się do lepszego zrozumienia charakteru osadnictwa pradziejowego na obszarze Jury. Szczegółowe wyniki wszystkich badań z obecnego sezonu będą możliwe do przedstawienia po wykonaniu kompleksowych analiz specjalistycznych przy współpracy antropologa, archeozoologia, geologa i przeprowadzeniu datowań pobranych próbek metodami fizykochemicznymi.      

Podkreślić należy po raz kolejny przykry fakt ciągłego niszczenia Jaskini Kroczyckiej przez intensywną turystykę oraz dzikich „speleologów”. Stanowisko to posiada niebagatelne znaczenie dla nauki, jest bardzo cennym świadkiem archeologicznej przeszłości oraz istotnym miejscem występowania bogatej przyrody ożywionej i nieożywionej. Z tego względu należy się tej jaskini specjalny status i troska o jej ochronę, o co w tym miejscu wszystkich ją odwiedzających proszę.

PS. Galeria zdjęć z badań znajduje się w galerii.