Opis dojścia

Jaskinia położona jest w północnym zboczu Góry Chełmowej, ok 125 m nad dnem Doliny Sąspowskiej. Najkrótsza droga do Jaskini:

z Ojcowa- szlak czarny – 2,6 km (podejście 1,5 km);

z Czajowic (dojazd drogą krajową nr 94 Kraków-Olkusz) – szlak niebieski, później czarny -400 m (dojazd na parking w Czajowicach dla pojazdów o masie do 6 ton )

Opis jaskini

Do jaskini doprowadza otwarta u góry szczelina o długości 20 m, będąca niegdyś zapewne fragmentem korytarza, którego strop uległ zawaleniu. Wstępny korytarz zakręca w prawo i po drewnianych schodach schodzimy do obszernego Głównego Korytarza. Dochodzimy nim do Sali Rycerskiej o długości 25 m, szerokości 10 m i znacznej wysokości. Z sali ku południowi odgałęzia się kręty korytarz zamknięty gruzowiskiem. Z zachodniej części sali przebito w 1974 roku korytarz do Sypialni aby usprawnić ruch turystyczny. My idziemy po schodach w górę do niewielkiego korytarza o meandrującym przebiegu z ciekawymi bocznymi wymyciami. Przechodzimy nim do salki zwanej Kuchnią. Znajduje się ona tak blisko powierzchni, że w jej stropie widać korzenie drzew. Schodzimy kolejnymi drewnianymi schodami do największej sali jaskini - Sypialni o wymiarach 20 x 30 m. Jej dno pokrywają głazy odpadłe od stropu pokryte polewą naciekową. W stropie znajdują się liczne kotły wirowe. Z sali tej przechodzimy do Sali Rycerskiej wspomnianym tunelem i dalej znanym już Korytarzem Głównym do wyjścia z jaskini. Jaskinia posiada ubogą szatę naciekową ocalałą w niedostępnych częściach. Ściany i strop są okopcone od pochodni z jakimi przez dziesięciolecia zwiedzano jaskini. Można sądzić, że niegdyś nacieków było więcej, lecz nie ma powodów, aby twierdzić, że kiedykolwiek występowało tu ich szczególne bogactwo. Już w 1866 roku A. Grabowski pisał: "... sklepienie jej okrywały niegdyś nacieki (stalactites) w kształcie soplów: lecz gdy każdy pamiątkę bytności swej stąd zabrać lubi, przeto nacieki te, zbyt powolnem tworzące się działaniem, które natura w tajnikach środkami sobie wiadomymi kształtuje, odtrącone od sklepienia coraz rzadszemi stają się", co świadczy o długich korzeniach wandalizmu i głupoty, (warto zwrócić przy okazji uwagę, że stalaktyty są o tyle marnymi pamiątkami, że bez jaskini stają się nieatrakcyjne i lądują na śmietniku). Temperatura w jaskini wynosi 7-8oC stopni.

Historia eksploracji

Jaskinia Łokietka jest po Smoczej Jamie najpopularniejszą jaskinią Polski znaną od bardzo dawna. Najstarsza wzmianka o jaskini, S. Piskorskiego pochodzi z roku 1691. W roku 1783 został sporządzony opis tej jaskini przez miejscowego plebana, na zlecenie prymasa Polski M. J. Poniatowskiego, prezesa Komisji Edukacji Narodowej. Zamysłem Prymasa było, by opisy parafii były pomocne "dla ułożenia mapy kraju". I tak w Dolinie Prądnika - informuje opis jednej z parafii - "Jaskinie nadspodziewanie naturalne dwie: (...) Druga jaskinia pod nazwiskiem - Jama Królewska - znajduje się nad tymże Promnikiem w lesie do Czajowic należącym z prawej strony rzeki Promnika.Ta zamyka w sobie wielką miejsca obszerność i manowców wiele na różne strony skłaniających, atoli nie jest tak szykowna jak pierwsza (Jaskinia Ciemna). Obiedwie te jamy i inne mniej znaczne miały być schronieniem i ocaleniem ludzi tam się przechowujących podczas panującego w tym kraju powietrza i rozmaitych niegdyś nieprzyjacielskich najazdów". Już z końcem XVIII wieku, kiedy Ojców stał się popularny, jaskinia ta stanowiła miejscową atrakcję, choć wtedy zwiedzano raczej pobliską Jaskinię Ciemną (również dostepną obecnie dla turystów). W XIX wieku powstało wiele literackich opisów Jaskini Łokietka, lub jak wtedy ją nazywano Jaskini Królewskiej. Jednym z nich jest szczegółowy opis z przewodnika A. Grabowskiego z 1866 roku. Pierwsze badania przeprowadził w jaskini J. Zawisza w roku 1872. Następne w latach 1896 i 1899 przeprowadził S. Czarnowski, który wykonał wykopy w Przedsionku i Sypialni. Jaskinia uznana została za zabytek w roku 1924. Oświetlenie elektryczne założono w jaskini dopiero w 1987 roku.
Zmiana długości jaskini w porównaniu z wcześniejszymi publikacjami wynika z korekty pomiarów dla potrzeb inwentarza jaskiń OPN.

Bibliografia

Oficjalna Polska Strona Taternictwa Jaskiniowego przy KTJ PZA - Epimenides

Oficjalna strona Groty Łokietka - link

Zdjęcia

Polski Niekomercyjny Przewodnik Turystyczny - www.latawce.netstrefa.pl